25.09.2018 |

Bağdat Ulusal Kütüphanesi - Bağdat

2003 yılında Bağdat'ın ele geçirilmesinden sonra Bağdat’ta pek çok kütüphane bilinçli bir şekilde peş peşe ateşe verildi. Bu kütüphaneler arasında Ulusal Kütüphane, Diyanet İşleri Bakanlığı’na ait Kur’anlar Kütüphanesi,  Evkaf Kütüphanesi, Muntasiriye Üniversitesi Kütüphanesi ve Ulusal Arşiv de vardı.  Bu yangınların eş zamanlı olması, kitapların belli yerlerde toplandıktan sonra yakılması,  yakma işleminde kimyasal maddelerin de kullanılmış olması, bir hafta arayla ilk yangının başlatılmış olması kütüphanelere yönelik bilinçli bir yok etme girişiminin yürütüldüğünü düşündürmektedir. O dönemde sadece Bağdat’taki kütüphaneler değil, insanlık tarihi de yakılmak istenmişti.  Bu durum Bağdat ve kütüphaneleri için aslında ilk değildi. Moğol Hükümdarı Hülagu Bağdat'a girdikten sonra yaptığı ilk işlerden birisi dünyanın en büyük kütüphanelerinden olan Bağdat Kütüphanesindeki eserler Dicle nehrine atarak yok etmek olmuştu.

1920 yılında kurulan Bağdat Ulusal Kütüphane sinde pek çok kitap, dergi, gazete, mikrofilm, haritalar, fotoğraflar, Osmanlı dönemi ne ait pek çok resmi ve gayri-resmi belgeler bulunmaktaydı. Kütüphanede kesin rakamlar belli olmamakta birlikte 400.000 cilt üzerinde basılı kitap ve dergi ve 12 milyon üzerinde belge bulunmaktaydı. Irak'ın modern tarihi, politik, sosyal ve kültürel hayatına ait en önemli eserler ve kaynaklar da bu kütüphanede bulunmaktaydı. 

Bu yangın sonrasında kütüphanedeki kitapların en az %25'i ve arşivlerin %60'ı, harita ve fotoğraf arşivinin tamamı yok edildi. 

İki yangın arasındaki sürede kitapların ve belgelerin bir kısmı çevredeki camilere ya da Necefe gibi güvenli bölgelere taşınarak kurtarılabilmişti.

Bağdat Ulusal Arşivi

Ulusal Kütüphanenin ikinci katında bulunuyordu. Yangından sonra geriye küller ve ortaya çıkan korkunç ısının bir kanıtı olarak erimiş mobilyalar kalmıştı.

Evkaf Kütüphanesi

Yangın sonrası duvarlar dışında ayakta kalan pek az şey olmuştu. %90'ı kitaplar olmak üzere kütüphanedeki belgelerin %40'ı yok oldu. Kütüphanede geniş bir Kur'an koleksiyonu, pek çok dini eser ve binlerce el yazması gibi paha biçilemeyen eserler bulunmaktaydı.

Beyt-ül Hikme Kütüphanesi (Bilgelik Evi)

Kütüphane bombalama sırasında isabet almış, daha sonra ise yakılmış ve yağmalanmıştır. Kütüphanede İngiliz ve Fransız hükümet dokümanları, Bağdat’taki yahudi toplumuna ait belgelerin yanı sıra İbni Sina'nın el yazmaları ve Hariri'nin Makamat'ı gibi çok değerli ve nadir eserler bulunuyordu. Yağmalanan eserlerin bir kısmı kitapçılarda satılmıştı.

Bağdat Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Kütüphanesi

Kütüphanede 70.000 binden fazla eser bulunaktaydı. Irak'ın en büyük ve en iyi sanat koleksiyonu bu kütüphanedeydi. Güzel sanatlar, tiyatro, tasarım, eski ve modern tarih, edebiyat konularında pek çok eser vardı. Kütüphane yağmalanmış ve yakılmış, geriye beyaz tozlardan başka bir şey kalmamıştı.

El- Mutanabbi Caddesi

Bağdat’ın eski caddelerinden biri olan bu cadde kitapçı ve sahafları ile meşhurdu. Irak’ın kitap merkezi olarak kabul edilir ve kitapseverlerin bir buluşma yeri olarak bilinirdi. Cadde bombalanarak El Asiriye ve El Nahda gibi çok değerli eserlerin bulunduğu kütüphaneler ve pek çok kitapevi yok edilmişti.